Trường đại học y hà nội là gì? Các bài nghiên cứu khoa học

Giới thiệu chung về Trường Đại học Y Hà Nội

Trường Đại học Y Hà Nội (Hanoi Medical University – HMU) là một trong những cơ sở đào tạo y khoa có uy tín và lâu đời nhất tại Việt Nam. Trường được thành lập năm 1902 theo quyết định của Toàn quyền Đông Dương, với tên gọi ban đầu là "Trường Y khoa Đông Dương" (École de Médecine de l’Indochine). Đây là nơi đầu tiên đào tạo bác sĩ theo chương trình phương Tây tại khu vực Đông Dương.

Trường hiện có trụ sở chính tại số 1, phố Tôn Thất Tùng, quận Đống Đa, Hà Nội. HMU trực thuộc Bộ Y tế và là một trong các trường đại học trọng điểm quốc gia về y học. Ngoài chức năng đào tạo, trường còn đảm nhiệm vai trò trung tâm nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và phục vụ cộng đồng trong lĩnh vực y tế.

Với sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, HMU đặt trọng tâm vào việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành lâm sàng, giữa nghiên cứu khoa học và chăm sóc sức khỏe. Trường thường xuyên nằm trong top các trường đại học có điểm tuyển sinh cao nhất Việt Nam, đặc biệt là ngành Y đa khoa.

Lịch sử hình thành và phát triển

Trường Y khoa Đông Dương được thành lập trong bối cảnh Pháp đang phát triển hệ thống giáo dục bản địa tại thuộc địa Đông Dương. Mục tiêu ban đầu là đào tạo bác sĩ phục vụ trong hệ thống y tế thuộc địa và kiểm soát dịch bệnh tại Đông Dương. Từ một cơ sở khiêm tốn với vài phòng học và phòng thí nghiệm, trường đã mở rộng thành một cơ sở đào tạo đa ngành trong lĩnh vực sức khỏe.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trường được tiếp quản và đổi tên thành Trường Đại học Y Dược, sau đó tách thành Trường Đại học Y Hà Nội vào năm 1961. Trong thời kỳ chiến tranh, HMU vẫn duy trì hoạt động đào tạo tại các địa điểm sơ tán, đồng thời tham gia chăm sóc thương binh và hỗ trợ y tế cho tuyến đầu.

Trải qua hơn một thế kỷ phát triển, trường đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong cả đào tạo, nghiên cứu và phục vụ cộng đồng. Đến năm 2025, HMU có khoảng 15.000 sinh viên, hơn 1.200 cán bộ giảng dạy, và hệ thống cơ sở vật chất hiện đại. Các giai đoạn phát triển chính có thể được tóm tắt trong bảng sau:

Giai đoạn	Tên gọi	Sự kiện nổi bật
1902–1945	École de Médecine de l’Indochine	Đào tạo bác sĩ phương Tây đầu tiên tại Đông Dương
1945–1961	Trường Đại học Y Dược	Tiếp quản sau độc lập, mở rộng quy mô đào tạo
1961–nay	Trường Đại học Y Hà Nội	Phát triển thành trường đại học trọng điểm quốc gia

Chương trình đào tạo

Trường Đại học Y Hà Nội cung cấp nhiều chương trình đào tạo đại học và sau đại học trong lĩnh vực khoa học sức khỏe. Chương trình đào tạo đại học kéo dài từ 4 đến 6 năm tùy theo chuyên ngành. Đặc biệt, ngành Y đa khoa đào tạo trong 6 năm, với 3 năm đầu tập trung lý thuyết và 3 năm sau tập trung thực hành lâm sàng tại các bệnh viện tuyến trung ương.

Các chuyên ngành chính hiện đang được đào tạo tại bậc đại học bao gồm:

• Y đa khoa
• Răng – Hàm – Mặt
• Y học cổ truyền
• Điều dưỡng
• Kỹ thuật xét nghiệm y học
• Kỹ thuật hình ảnh y học
• Dược học
• Y tế công cộng

Trường còn đào tạo sau đại học với các cấp độ như: bác sĩ nội trú, thạc sĩ, tiến sĩ, và chuyên khoa cấp I, II. Chương trình sau đại học được thiết kế theo hướng chuyên sâu và cập nhật với các tiến bộ y học quốc tế. Ngoài ra, HMU còn triển khai các chương trình đào tạo liên kết quốc tế với các trường đại học từ Pháp, Nhật Bản, Mỹ, và Hàn Quốc.

Nghiên cứu khoa học và công bố quốc tế

HMU là một trong những trung tâm nghiên cứu y học hàng đầu tại Việt Nam, với hàng trăm đề tài cấp Nhà nước, Bộ và cơ sở được thực hiện mỗi năm. Các lĩnh vực nghiên cứu chủ đạo gồm: dịch tễ học, y học nhiệt đới, y học phân tử, ung thư học, và y học cộng đồng. Nhiều dự án có tính ứng dụng cao trong điều trị, chẩn đoán và phòng ngừa bệnh tại Việt Nam.

Trường có các viện, trung tâm nghiên cứu chuyên biệt như: Viện Nghiên cứu Y học Nhiệt đới, Trung tâm Nghiên cứu Gen – Protein, và Trung tâm Đào tạo – Nghiên cứu Y học Gia đình. Kết quả nghiên cứu của trường thường xuyên được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín như New England Journal of Medicine và The Lancet.

Chỉ riêng năm 2023, HMU đã có hơn 150 bài báo đăng trên các tạp chí ISI/Scopus. Một số dự án tiêu biểu được quốc tế tài trợ:

• Dự án về kháng kháng sinh tại Việt Nam – hợp tác với JICA (Nhật Bản)
• Nghiên cứu dịch tễ học COVID-19 – hợp tác với WHO
• Phát triển bộ kit chẩn đoán nhanh bệnh truyền nhiễm – hợp tác với USAID

Cơ sở vật chất và bệnh viện trực thuộc

Trường Đại học Y Hà Nội hiện sở hữu hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, phục vụ đầy đủ cho cả đào tạo, nghiên cứu và khám chữa bệnh. Khuôn viên chính rộng hơn 3 ha tại số 1 Tôn Thất Tùng bao gồm các giảng đường lớn, phòng học thông minh, thư viện điện tử, phòng thí nghiệm và trung tâm mô phỏng lâm sàng. Thư viện Y học trung tâm lưu trữ hàng chục nghìn đầu sách chuyên ngành, tài liệu tham khảo và hàng trăm đầu tạp chí quốc tế có truy cập bản quyền.

Bệnh viện Đại học Y Hà Nội là một đơn vị trực thuộc trường, được thành lập năm 2007, đóng vai trò là nơi thực hành chính cho sinh viên và bác sĩ nội trú. Đây cũng là bệnh viện đa khoa tuyến trung ương với hơn 500 giường bệnh, chuyên sâu trong các lĩnh vực nội khoa, ngoại khoa, thần kinh, hồi sức cấp cứu, y học gia đình và điều trị đau. Một số khoa kỹ thuật cao được trang bị hệ thống chẩn đoán hình ảnh tiên tiến như MRI 3.0 Tesla, CT 256 lát cắt, và hệ thống xét nghiệm tự động.

Trường còn có mạng lưới liên kết đào tạo thực hành tại các bệnh viện lớn tại Hà Nội, bao gồm:

• Bệnh viện Bạch Mai
• Bệnh viện Việt Đức
• Bệnh viện Nhi Trung ương
• Bệnh viện Phụ sản Trung ương
• Bệnh viện E

Mỗi sinh viên Y đa khoa được phân công thực tập tại ít nhất 3 bệnh viện trong thời gian đào tạo lâm sàng, đảm bảo sự tiếp cận thực tế phong phú và đa dạng ca bệnh.

Đội ngũ giảng viên và chuyên gia

Đội ngũ giảng viên của HMU bao gồm hơn 1.200 cán bộ giảng dạy, trong đó có gần 200 giáo sư, phó giáo sư, hơn 500 tiến sĩ và bác sĩ chuyên khoa cấp II. Nhiều giảng viên là những chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực như tim mạch, ung thư, nội tiết, và hồi sức cấp cứu. Các thầy cô không chỉ đảm nhiệm vai trò giảng dạy mà còn trực tiếp khám và điều trị bệnh tại các bệnh viện trung ương.

Đội ngũ giảng viên nổi bật của trường từng nhận được nhiều danh hiệu cao quý do Nhà nước trao tặng như:

• Nhà giáo Nhân dân
• Nhà giáo Ưu tú
• Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba

Trường thường xuyên mời giảng viên quốc tế đến giảng dạy chuyên đề, tổ chức hội thảo chuyên môn hoặc đồng hướng dẫn nghiên cứu sinh. Các chuyên gia đến từ Đại học Harvard, Đại học Oxford và Đại học Tokyo đã nhiều lần hợp tác đào tạo và nghiên cứu cùng HMU. Sự giao lưu học thuật này giúp cập nhật kiến thức y học hiện đại vào giảng dạy trong nước.

Quan hệ quốc tế và hợp tác học thuật

HMU duy trì quan hệ đối tác học thuật với hơn 30 trường đại học và tổ chức y tế quốc tế tại Mỹ, Nhật Bản, Đức, Pháp, Úc và Hàn Quốc. Các hình thức hợp tác bao gồm: trao đổi sinh viên, đào tạo sau đại học, chuyển giao công nghệ và đồng tài trợ nghiên cứu. Một số dự án hợp tác tiêu biểu như:

• Chương trình đào tạo bác sĩ theo chuẩn Hoa Kỳ (USMLE Pathway)
• Dự án đào tạo y học gia đình với Trường Đại học Toronto (Canada)
• Đào tạo chuyên gia y tế cộng đồng với Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health

Ngoài ra, HMU là thành viên chính thức của các hiệp hội quốc tế như:

• Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning (ASAIHL)
• Asia-Pacific Academic Consortium for Public Health (APACPH)
• World Federation for Medical Education (WFME)

Sự hợp tác quốc tế giúp nhà trường tiếp cận các chuẩn đào tạo y khoa toàn cầu, đồng thời mở rộng cơ hội nghiên cứu và học bổng cho giảng viên và sinh viên.

Vai trò và ảnh hưởng trong hệ thống y tế Việt Nam

Trường Đại học Y Hà Nội đóng vai trò trung tâm trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho hệ thống y tế Việt Nam. Trong số các bác sĩ, chuyên gia y tế đang công tác trên cả nước, tỷ lệ lớn từng tốt nghiệp từ HMU. Trường cũng là đơn vị đầu mối trong việc xây dựng nhiều hướng dẫn lâm sàng quốc gia, đặc biệt trong các lĩnh vực truyền nhiễm, cấp cứu và hồi sức.

Trong các đợt phòng chống dịch lớn như SARS (2003), cúm H1N1 (2009), và COVID-19 (2020–2022), đội ngũ giảng viên và sinh viên của HMU đã tham gia tích cực vào tuyến đầu chống dịch, triển khai xét nghiệm, điều trị và tuyên truyền y tế. Trường cũng tham gia xây dựng các mô hình y học cộng đồng tại vùng sâu, vùng xa, giúp nâng cao năng lực y tế tuyến cơ sở.

Ảnh hưởng của HMU trong chính sách y tế thể hiện qua việc nhiều cán bộ lãnh đạo Bộ Y tế, các bệnh viện lớn và viện nghiên cứu trọng điểm từng là cựu sinh viên hoặc giảng viên của trường.

Thành tựu nổi bật

HMU đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý ghi nhận những đóng góp to lớn trong giáo dục và y tế, bao gồm:

• Huân chương Hồ Chí Minh (năm 2002)
• Huân chương Độc lập hạng Nhất (năm 1997 và 2012)
• Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ nhiều năm liên tiếp

Trường cũng đạt chứng nhận kiểm định chất lượng giáo dục quốc gia theo tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhiều năm liền, HMU có mặt trong bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục hàng đầu Đông Nam Á trong lĩnh vực y học.

Một số thành tích nghiên cứu đáng chú ý:

Năm	Số công bố quốc tế (ISI/Scopus)	Giải thưởng khoa học
2021	123	03 giải Nhất cấp Bộ
2022	142	01 giải Nhì Vifotec
2023	157	05 giải thưởng cấp Nhà nước

Thách thức và định hướng phát triển

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, Trường Đại học Y Hà Nội đang đối mặt với nhiều thách thức: đổi mới phương pháp giảng dạy, cập nhật chương trình theo tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển đội ngũ giảng viên. Việc giữ được chất lượng đào tạo trong khi mở rộng quy mô tuyển sinh cũng là một bài toán lớn.

Trường định hướng đến năm 2030 trở thành trung tâm đào tạo và nghiên cứu y học hàng đầu Đông Nam Á, có vị trí trong các bảng xếp hạng uy tín thế giới về đào tạo y khoa. Một số mục tiêu chiến lược:

• Phát triển chương trình đào tạo tích hợp lâm sàng – cơ bản – cộng đồng
• Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy và chẩn đoán y học
• Mở rộng mạng lưới đối tác học thuật toàn cầu
• Tiến tới kiểm định theo tiêu chuẩn WFME

Tài liệu tham khảo

1. Hanoi Medical University. https://hmu.edu.vn/
2. Ministry of Health of Vietnam. https://moh.gov.vn/
3. Nature Medicine. https://www.nature.com/subjects/medicine
4. The Lancet Journal. https://www.sciencedirect.com/journal/the-lancet
5. New England Journal of Medicine. https://www.nejm.org/
6. World Health Organization. https://www.who.int/
7. JICA Vietnam. https://www.jica.go.jp/vietnam/english/
8. Vietnam Ministry of Education and Training. https://moet.gov.vn/